زمان ظهور و اهلی شدن بلدرچین در اجتماع بشری را می توان به هزاران سال پیش در مصر باستان رجعت داد. در آن زمان این پرنده وجه ملی داشته و همکنون نقوش آن بر روی دیوارهای اهرام ثلاثه یا سنگ نوشته های هیروگلیف به صورت حکاکی شده مشهود است. همچنین نقوشی از این پرنده بر روی آثار سفالی ۱۶۰۰ سال ق.م در چین بجای مانده است. امروزه بلدرچین کوتورنیکس یا فرعون در تمام نقاط جهان آشنای اذهان بوده و بهره گیری از فوائد آن را می توان به سالها پیش رقم زد. نظر به دستاوردهای حاصله من باب این معقوله و علوم و فنون مرتبط با آن، پرورش این پرنده با سهولت هر چه بیشتر میسر گردیده است . به طوری که با صنعتی شدن پرورش آن سالانه شمار زیادی تخم و مقادیری انبوه از گوشت بلدرچین در سراسر جهان به منظور غنی سازی هر چه بیشتر سبد تغذیه، عرضه می گردد.

از مزایای بارز این پرنده، بلوغ زودرس و سرعت چشم گیر فرایند تکثیر می باشد. بلدرچین های ماده (مولد) تقریبا در ۲ ماهگی یا زمانی کمتر از آن ( بسته به نوع تغذیه و شرایط نگهداری) به بلوغ رسیده و شروع به تخمگذاری می نمایند. با تجربه یک دوره تخمگذاری، مولد ها به طور روزانه به مدت زمان تقریبی ۱۸ تا ۲۴ ماه تحت فرایند تخمگذاری قرار خواهند گرفت. همچنین یک مولد با مصرف تقریبا ۴۰۰ گرم خوراک، تعداد ۱۴ تا ۱۶ عدد تخم را تولید می نماید. بخش اعظمی از جیره غذایی ماده ها را پروتئین و کلسیم تشکیل می دهد . پروتئین به منظور افزایش آمار و حجم تخم و کلسیم به منظور پایداری هر چه بیشتر دوره تخم گذاری و پوسته سالم تخم. تخم بلدرچین از نظر صورت ظاهر و اندازه شبیه سایر همنوعان همانند کبک یا سایر نژاد های بلدرچین همانند بابوایت و کالیفرنیا می باشد. اما در مورد نرها باید چنین افزود که مورد پرورش آنها گوشتی بوده و در عرض ۶ تا ۸ هفته به وزن کامل خود خواهند رسید . رشد نرها تا سن بلوغ متضمن مصرف تقریبی ۱۷۰ گرم خوراک در هر هفته می باشد . جیره غذایی بلدرچین های نر (گوشتی) باید شامل کربوهیدرات و پروتئین باشد . نظر به اینکه بلدرچین پرنده ای کوچک جثه و آرام بوده لذا فرایند پرورش آن به مراتب سهل تر از سایر گونه ماکیان بوده و با هر امکانات موجود در ساده ترین شکل می توان آنها را پرورش داد. نسبت جفتگیری بلدرچین ها ۳ به ۱ (سه ماده و یک نر) بوده که به منظور جلوگیری از نزاع گله و تلفات احتمالی آن، یک نر را با سه ماده در هر قفس نگهداری می کنند. اما در صورتی که مولدها در بستر پرورش یابند، به منظور جلوگیری از نزاع باید ماده های بیشتری را افزود .

جهت شروع پرورش بلدرچین، ساده ترین راه، خرید تخم نطفه دار یا تهیه گله مولد می باشد. به طوری که در هر دو گزینه، جوجه توسط متصدی تولید گردد . زیرا با تولید مستقیم جوجه می توان از یک سو از صحت جسم و شرایط سلامتی آن اطمینان حاصل نمود و از سوی دیگر با اقدامات و مسائل لابلای مرحله پرورش جوجه آشنا شده و تجربه ای سودمند را برای دوره های آتی کسب نمود. گله مولد بلدرچین باید دارای ویژگی های بارزی همانند ذیل باشد
تولید شده از یک لاین مادر اولیه ( در حد F1 که منظور از آن درجه خلوص خون گله می باشد .
۲- گله باید از نژاد کوتورنیکس (فرعون) باشد، به طوری که از سایر نژاد های موجود بازدهی بهتری دارد .
۳- راندمان تخم گذاری گله
۴- وزن گیری گله گوشتی پس از یک دوره پرورش
در گله های مولد به منظور حصول بهترین درصد تخمگذاری و متعاقبا نطفه داری آن، روزانه ۱۴ تا ۱۶ ساعت نوردهی اعمال شده که شدت آن در حد روشنایی معمول روز یا کمتر می باشد. با توجه به اینکه گله مولد دارای عمر مفید قریب به۱۰-۸ ماه می باشد، لذا پس از آن باید گله تازه نفس و جوان را جایگزین نمود. در این راستا برای تشخیص عمر گله و همچنین عدم اختلاط آن با سایر گله ها، می توان بال یا پا را با نواری شماره دار علامت گذاری نمود. درصد پروتئین تخم گذار ۲۴% و گوشتی ۲۶% – ۲۸% می باشد. جهت کسب بهترین درصد تخمگذاری، درصد کلسیم ۳% یا کمی افزون تر (بسته به سن گله ) را می توان درنظر داشت

جوجه کشی

ضد عفونی تخم های مورد نظر برای جوجه کشی، سطح کیفی و همچنین تعداد جوجه های هچ شده را تعیین می نماید. به منظور افزایش تخم های تمییز و قابل هچ، باید هر روز ۵-۳ مرتبه تخم ها را از آشیانه جمع آوری نمود. از ویژگی های تخم های مناسب برای جوجه کشی می توان به تمییزی، عدم آسیب دیدگی پوسته، اندازه نسبتا درشت و همچنین دارای پوسته با کیفیت اشاره نمود. رشد جنین در دمای نزدیک به ۷۵ درجه F‌ آغاز می گردد. به منظور جلوگیری از رشد زود هنگام و همچنین ضعیف ماندن جنین، تخم های گذاشته شده در آشیانه را باید طی زمانی کوتاه به اتاق ذخیره برده و خنک نمود. زیرا در غیر این صورت با شروع رشد جنین در دمای بستر و انتقال آن به اتاق نگهداری، درصد هچ ضعیف یا مرگ جنین روی می دهد. تخم ها را باید تحت دمای ۶۰-۵۵ درجه F و رطوبت نسبی ۷۰ % ذخیره و نگهداری نمود. تخم بلدرچین را تا یک هفته می توان ذخیره نمود و در صورت نگهداری تخم برای مدت زمانی بیشتر از آن، درصد هچ جوجه ها کاهش می یابد. در صورت انتقال ناگهانی تخم ها از اتاق نگهداری به داخل دستگاه، عمل تعریق روی داده که موجب رشد و تکثیر باکتری بر روی پوسته و نفوذ آن به داخل تخم می گردد. لذا قبل از قرار دادن تخم ها در داخل دستگاه، باید برای مدت زمانی قریب به ۴۰-۳۰ دقیقه آنها را با جریان کافی هوا به طور تدریجی گرم نمود .
از قرار دادن تخم های سوراخ یا شکسته (هرچند جزئی) در داخل دستگاه به منظور جوجه کشی باید خودداری نمود. زیرا این تخم ها پس از گذشت مدت زمانی در اثر ایجاد گاز که عامل آن باکتری بوده منفجر شده و در نتیجه مواد زاید و عفونی آن به سایر تخم ها سرایت می کند به طوری که می تواند به داخل پوسته آنها نفوذ کرده و موجب مرگ جین گردد .

عوامل موثر بر درصد هچ

به منظور جوجه کشی و جوجه گیری موفق، پاره ای از عوامل همانند دما، رطوبت، چرخش تخم، تهویه و گندزدایی را باید کنترل نمود. در این میان دما، رطوبت و چرخش تخم ها از مهمترین فاکتورهای موثر بر تخم و جوجه حاصله آن می باشند . دما و رطوبت در زمان جوجه کشی ۹۹/۵ F و ۶۰% نسبی می باشد. باید توجه داشت که نوسانات دما موجب کاهش یا افزایش وره جوجه کشی که ۱۸ روز است می گردد . در روز ۲۱ تخم ها را از ستر به هچر انتقال داده و رطوبت به ۷۰-۶۸% نسبی افزایش می یابد. زیرا پوسته تخم نمناک شده و جوجه ها براحتی از آن خارج می شوند. در طول دوره جوجه کشی باید تخم ها را به طور مرتب چرخاند. زیرا در غیر این صورت جوجه به غشاء پوسته چسبیده و نهایتا در اثر پارگی شالاز، خفگی جنین روی می دهد. اما در ۳ روز آخر مانده به هچ چرخاندن تخم ها الزامی نمی باشد. انجام عمل کندلینگ بر روی تعدادی از تخم ها در روز ۱۰-۷ می تواند اطلاعاتی مفید من باب وضعیت هچ و مسائل ناشی از آن را عاید شود . علل عمده تخم های بی نطفه را می توان در عوامل زیر خلاصه نمود .
۱- نسبت نامناسب نر و ماده
۲- مشکلات پا در نرها که موجب عدم جفتگیری ایده آل می گردد .
۳- دمای بیش از حد که موجب کاهش عمل جفتگیری می گردد .
۴- نوردهی نامناسب. باید توجه داشت که پس از شروع دوره تخمگذاری، ساعات یا شدت نور روزانه بلدرچین ها نباید کاهش یابد زیرا با کاهش ساعات یا شدت نور، بلدرچین ها سریعا عکس العمل نشان داده و ظرف مدت کوتاهی آمار تخم شدیدا کاهش می یابد